België besteedt meer dan 10% van zijn bruto binnenlands product (BBP) aan gezondheidszorg [1], waarmee we op de vierde plaats staan binnen de Europese Unie. We eindigen op de 19e plaats wat betreft vermijdbare sterfte [2]. De gegevens moeten voorzichtig geïnterpreteerd worden en in hun geheel worden beschouwd, maar ze roepen belangrijke vragen op over de effectiviteit van het gezondheidssysteem in België.
Voor onze reeks “Healthcare Innovation Talks” gingen we in gesprek met burgerlijk en biomedisch ingenieur Pascal Verdonck, hoogleraar medische technologie aan UZ Gent, gastdocent aan KU Leuven en Vlerick Business School, Voorzitter Bestuursorgaan AZ Maria Middelares en een leidende stem in België op het vlak van innovatie in de gezondheidszorg.
Hoe kijkt hij als academicus en ervaringsdeskundige naar de efficiëntie, doeltreffendheid en kwaliteit van de Belgische gezondheidszorg? Wat doen we goed, wat doen we minder goed en hoe verbeteren we ons?
Bij gezondheidszorg ligt de nadruk vaak op effectiviteit (streven we de juiste doelen na en bereiken we die?) en minder op efficiëntie (met hoeveel inspanningen bereiken we die doelen?). Een gevolg is dat we te veel betalen voor de kwaliteit die we krijgen.
Hoe komt het dat de meeste mensen dat anders ervaren? Omdat we zorg vooral beoordelen op basis van persoonlijke ervaringen, legt prof. Verdonck uit. We kijken naar hoe snel we geholpen worden, hoe toegankelijk zorgverleners zijn en hoeveel we moeten betalen. Op elk van die punten scoort België best goed. Maar achter die erg tastbare aspecten gaat heel wat meer schuil.
Zo is de directe kost van zorg voor een patiënt geen goede weerspiegeling van de reële kost die we als maatschappij betalen. Toch baseren veel mensen hun beeld van “betaalbaarheid van zorg” op die directe kost, ook al zegt die weinig of niets over de betaalbaarheid van het systeem.
In België komt de chirurg de avond vóór een ingreep vaak langs om uitleg te geven en ons gerust te stellen. Dat contact ervaren we dan wel – terecht! – als een belangrijke meerwaarde, het verandert weinig aan de klinische outcomes.
Ook kwaliteit kunnen we moeilijk inschatten. Hoe goed zijn de resultaten van de zorg die we ontvingen? Zijn ze beter of minder goed dan de wat we mogen verwachten? De antwoorden op dergelijke vragen liggen niet voor het grijpen. Dus meten we kwaliteit af aan de hand van andere aspecten, zoals contact met zorgverleners.
Te veel veelbelovende diagnostische testen geraken vandaag onvoldoende snel tot bij de patiënt. Oorzaak? De notified bodies die de dossiers van diagnostische tests en andere medische technologieën in Europa moeten behandelen, beschikken over onvoldoende capaciteit…
Prof. Verdonck hoopt daarom dat
Om tot écht geïntegreerde zorg te komen, moet je systeem verbonden zijn met de patiënt, heb je relevante data nodig én moet je die data zinvol kunnen aanwenden. Zoiets is enkel mogelijk als IT als een ruggengraat door het volledige zorgcontinuüm loopt.
Prof. Verdonck pleit daarom om meer aandacht te besteden aan de efficiëntie van het systeem en aan de klinische kwaliteit die dat systeem levert. Onze gezondheidszorg is een complex radarwerk. Om dat geruisloos (lees: efficiënt) te laten draaien, moeten we alle onderdelen perfect op elkaar én op de patiënt afstemmen. En zoiets kan enkel met de juiste inzet van technologie en data.
Als we digitalisering in de zorg serieus nemen én er navenant in investeren, zullen we daar met zijn allen de vruchten van plukken.
Daar zijn we vandaag (zeker) nog niet in België, maar prof. Verdonck hoopt dat alle stakeholders in de sector – beleidsmakers op kop – er een prioriteit van maken. Verwijzen doet hij daarbij naar een rapport van McKinsey3 over Nederland. Het adviesbureau becijferde dat als de Nederlandse overheid nu 9 miljard investeert in de uitrol van bestaande digitale tools en in de ontwikkeling van digitale innovaties in de zorg, dat in 2030 18 miljard kan opleveren. Dat komt neer op een nettowinst van maar liefst 9 miljard.
Referenties
R.E. : Pharm E. De Bruyne - M-BE-00002659 - created on 13/02/2024